[Tóm tắt toàn cầu ngày 8/9] — Khoảng trống chính trị tại Nhật Bản, khủng hoảng chính phủ Pháp, xả súng ở Jerusalem, vàng đạt kỷ lục, dầu phục hồi, xuất khẩu Trung Quốc chậm lại — Báo cáo toàn diện để dự đoán xu hướng và thị trường

Điểm nhanh trong 5 gạch đầu dòng (Các chủ đề toàn cầu tính đến ngày 8/9)

• Nhật Bản: Thủ tướng Shigeru Ishiba từ chức. Đảng LDP cầm quyền chuẩn bị cho bầu cử lãnh đạo khẩn cấp vào ngày 4/10, khiến thị trường phản ứng ban đầu với yên mất giá, lãi suất dài hạn tăng và chứng khoán tăng. Các ứng viên tiềm năng gồm Sanae Takaichi và Shinjiro Koizumi. Phân bổ tài sản có thể thay đổi tùy vào triển vọng chính sách tài khóa và tiền tệ.

• Pháp: Thủ tướng François Bayrou đối mặt với bỏ phiếu tín nhiệm và có khả năng thất bại. Lo ngại về nợ và xếp hạng tín dụng đưa chênh lệch lợi suất trái phiếu Pháp vào tầm ngắm. Bước đi tiếp theo của Tổng thống Macron — tái bổ nhiệm hay tránh bầu cử mới — sẽ định hình tâm lý rủi ro tại châu Âu.

• Trung Đông: Vụ xả súng tại bến xe buýt Jerusalem khiến 6 người thiệt mạng. Cùng ngày, Israel đe dọa một cuộc không kích lớn vào Gaza (“Hurricane”). Khi đàm phán ngừng bắn và thả con tin còn chưa rõ ràng, rủi ro địa chính trị vẫn hiện hữu.

• Thị trường: Suy yếu việc làm tại Mỹ củng cố kỳ vọng về cắt giảm lãi suất trong tháng này, nâng đỡ chứng khoán toàn cầu. Vàng vượt kỷ lục 3.600 USD/oz, dầu phục hồi (OPEC+ tăng sản lượng ở mức tối thiểu). ECB gia hạn đường hoán đổi tiền tệ với PBoC.

• Dữ liệu kinh tế Trung Quốc & châu Âu: Xuất khẩu Trung Quốc tăng chậm lại còn +4,4%, mức thấp 6 tháng; xuất khẩu Đức bất ngờ giảm. Cho thấy lực cản ngày càng lớn đối với thương mại toàn cầu.

Nhật Bản: Thủ tướng từ chức gây ra “Bất định chính sách” — Thị trường phản ứng nhanh

Ngày 8/9, Thủ tướng Shigeru Ishiba từ chức, khiến LDP chuẩn bị cho cuộc bầu cử lãnh đạo khẩn cấp ngày 4/10. Các ứng viên hàng đầu gồm Sanae Takaichi và Shinjiro Koizumi, với quan điểm khác nhau về chi tiêu tài khóa và chính sách lãi suất. Thị trường phản ứng với yên suy yếu, lợi suất dài hạn tăng, chứng khoán đi lên, cho thấy biến động ngắn hạn tăng. Nhà đầu tư tập trung vào: (1) quy mô gói ngân sách bổ sung, (2) phối hợp với BOJ, và (3) chiến lược tăng trưởng (cải cách quy định, chính sách thuế).

Điểm hành động chính:

• Cập nhật bảng độ nhạy FX hàng quý (theo phạm vi ±5 yên).
• Đánh giá lại tiếp xúc trái phiếu trong nước với rủi ro lãi suất.
• Tái cân bằng danh mục giữa cổ phiếu hướng nội/hạ tầng/DX và ngành phòng thủ (tiện ích, hàng thiết yếu) khi bất định gia tăng.

Pháp: Bỏ phiếu tín nhiệm và tác động đến thị trường trái phiếu Eurozone

Tại Pháp, Thủ tướng François Bayrou nhiều khả năng sẽ thua trong cuộc bỏ phiếu tín nhiệm do chính ông khởi xướng. Dù chính phủ kêu gọi thắt chặt tài khóa, căng thẳng chính trị leo thang làm tăng lo ngại về giáng cấp tín dụng và chênh lệch lợi suất mở rộng. Tổng thống Macron được cho là muốn tránh giải tán quốc hội, có thể tìm cách lôi kéo các phe trung tả. Hệ quả thị trường gồm phí rủi ro châu Âu tăng và giới hạn đà tăng của euro, củng cố sự chọn lọc trong tài sản châu Âu khi ECB nhiều khả năng giữ lãi suất.

Theo dõi tuần này:

• Thời điểm công bố kết quả và phản ứng chênh lệch OAT–Bund.
• Định hướng người kế nhiệm Thủ tướng (tái cấu trúc trung dung hay liên minh tối thiểu).
• Họp ECB (11/9): giọng điệu về lạm phát, tăng trưởng, và định hướng chính sách.

Trung Đông: Vụ xả súng tại Jerusalem và đe dọa không kích Gaza — Cuộc chạy đua để tránh “kịch bản tồi tệ nhất”

Ngày 8/9, một vụ xả súng tại bến xe buýt Jerusalem làm 6 người chết. Cảnh sát xác định hung thủ đến từ Bờ Tây, dẫn đến việc Israel siết chặt an ninh. Cùng ngày, Bộ trưởng Quốc phòng Israel cảnh báo về một cuộc không kích “cấp bão Hurricane” vào Gaza. Trong khi Mỹ đề xuất thỏa thuận ngừng bắn/thả con tin mới, Hamas vẫn chưa cam kết và phản đối đầu hàng vô điều kiện.

Tác động kinh doanh:

• Năng lượng: Lo ngại nguồn cung tiếp tục hỗ trợ giá dầu; đà phục hồi tiếp diễn. Vận tải biển và bảo hiểm đối mặt áp lực điều chỉnh phí rủi ro.
• Du lịch/hoạt động kinh doanh: Đánh giá lại hạn chế đi lại tới Israel và khu vực lân cận; cập nhật chuỗi liên lạc BCP.
• Truyền thông/Bán lẻ/Quảng cáo: Chuẩn bị điều chỉnh chiến dịch hoặc linh hoạt chu kỳ tồn kho khi có biến động đột ngột.

Thị trường: Vàng lập kỷ lục, dầu phục hồi — Kỳ vọng cắt giảm lãi suất × địa chính trị hỗ trợ tài sản rủi ro có chọn lọc

Vàng vượt 3.600 USD/oz, đạt mức kỷ lục mới nhờ thị trường lao động Mỹ yếu củng cố kỳ vọng cắt giảm lãi suất, kết hợp lãi suất thực giảm và nhu cầu trú ẩn an toàn. Nếu CPI Mỹ tuần này cao hơn dự báo, vàng có thể giảm nhẹ, nhưng xu hướng tăng lên 3.700 USD vẫn còn.

Dầu phục hồi khi kế hoạch tăng sản lượng tháng 10 của OPEC+ (+137.000 thùng/ngày) bị xem là nhỏ hơn kỳ vọng, và rủi ro trừng phạt Nga vẫn cao. Brent quay lại mức 66 USD, lấy lại một phần mất mát tuần trước. Sự phân hóa sản phẩm tinh chế (nhiên liệu máy bay, nhiên liệu tàu biển) có thể làm tăng độ nhạy ngành.

Chứng khoán, FX, Trái phiếu: Kỳ vọng cắt giảm lãi suất Mỹ hỗ trợ tài sản rủi ro, nhưng khoảng trống chính trị ở Nhật và khủng hoảng tín nhiệm Pháp kìm hãm sức mạnh yên và euro. Chứng khoán Nhật tăng nhờ hy vọng chính sách; lợi suất dài hạn tăng; yên suy yếu. Chứng khoán châu Âu biến động trái chiều.

Thanh khoản toàn cầu: ECB và PBoC gia hạn đường hoán đổi €45 tỷ/CNY 350 tỷ, đóng vai trò tấm đệm cho nguồn vốn nhân dân tệ. Sức chống chịu cú sốc CNY của các ngân hàng châu Âu được kỳ vọng cải thiện.

Trung Quốc & châu Âu: Nhu cầu bên ngoài chậm lại làm nổi bật điều chỉnh xuất khẩu

Xuất khẩu tháng 8 của Trung Quốc tăng +4,4% YoY, thấp hơn dự báo (+5,0%) và xuống mức thấp 6 tháng. Xuất khẩu sang Nga giảm mạnh nhất trong 6 tháng. Xuất khẩu đất hiếm cũng giảm MoM. Rủi ro thuế quan Mỹ và tác động suy giảm từ đình chiến thuế quan tạm thời có thể là nguyên nhân.

Xuất khẩu tháng 7 của Đức bất ngờ giảm, cho thấy chính sách thương mại Mỹ bắt đầu ảnh hưởng đến các nhà xuất khẩu châu Âu. Tâm lý nhà đầu tư xấu đi. Lực cản với sản xuất và logistics EU vẫn hiện hữu.

Điểm rút ra cho doanh nghiệp:

• Xem xét lại tuyến logistics gián tiếp tới Mỹ/EU (qua nước thứ ba) và chuẩn hóa thời gian thông quan.
• Ưu tiên đa dạng hóa nhà cung cấp (Trung Quốc + Đông Nam Á/Ấn Độ/Mexico) dựa trên tính quan trọng và khả năng thay thế của linh kiện.
• Cập nhật tài liệu bán hàng để gắn kết nhiên liệu, FX, và thuế quan thành một giải thích truyền tải chi phí.

Chính trị châu Á: Thay đổi Bộ trưởng Tài chính Indonesia như phép thử kỷ luật tài khóa

Tổng thống Indonesia Prabowo thay thế Bộ trưởng Tài chính được kính trọng Sri Mulyani bằng Purbaya Yudhi Sadewa. Thị trường phản ứng trái chiều: chứng khoán giảm, trong khi rupiah tăng nhẹ. Nhà đầu tư lo ngại kỷ luật tài khóa suy yếu và áp lực tài trợ cho các cam kết tranh cử lớn. Bộ trưởng mới khẳng định cam kết với tăng trưởng cao, nhưng sự chú ý hiện tập trung vào việc xử lý trần thâm hụt 3%.

Gợi ý thực tế:

• Xem lại giả định FX cho mua bán và khoản phải thu bằng rupiah, dần tăng tỷ lệ phòng ngừa rủi ro.
• Chuẩn bị trước khả năng thay đổi cung–cầu trái phiếu và chính sách trợ giá bằng cách áp dụng mô hình định giá linh hoạt cao.

Ngành & Doanh nghiệp: BYD chuyển sang sản xuất EV nội địa EU — Trò chơi thuế quan mới

BYD của Trung Quốc công bố sẽ chuyển hoàn toàn sang sản xuất nội địa các EV xuất sang EU vào năm 2028. Kế hoạch gồm mở rộng nhà máy Hungary và có thể sản xuất tại Thổ Nhĩ Kỳ, nhằm tránh thuế EV của EU. Ngắn hạn, trọng tâm sẽ chuyển sang PHEV, và thương hiệu cao cấp Yangwang sẽ ra mắt tại châu Âu vào năm 2027. Dự kiến sẽ có tái cấu trúc chuỗi cung ứng EU và tăng việc làm tại địa phương.

Tác động với doanh nghiệp Nhật:

• Cạnh tranh khốc liệt trong việc giành nhà cung cấp EU. Đồng phát triển hoặc liên doanh trong pin, quản lý nhiệt, vật liệu nhẹ sẽ là chìa khóa.
• Đặt KPI nội bộ về tỷ lệ nguồn cung địa phương (ví dụ: +10 điểm trong 24 tháng), phù hợp với quy tắc xuất xứ và tuân thủ hải quan.

Mỹ Latinh: Đảng cầm quyền Argentina thua lớn trong bầu cử tỉnh quan trọng — Thị trường cảnh giác

Trong cuộc bầu cử tỉnh Buenos Aires, đảng cầm quyền Argentina thất bại nặng nề hơn dự báo. Áp lực sẽ tiếp tục đè nặng lên chứng khoán, trái phiếu và peso. Trước thềm bầu cử giữa kỳ tháng 10, nhà đầu tư ngày càng nghi ngờ về tính bền vững của lộ trình cải cách.

Ghi chú cho nhà đầu tư:

• Trái phiếu chính phủ có thể giảm 5–6 điểm, cần theo dõi thêm áp lực peso mất giá.
• Các nhà xuất khẩu hàng hóa phải cân nhắc lợi nhuận FX so với rủi ro cải cách thuế. Cập nhật kịch bản kiểm tra sức chịu đựng rủi ro tại địa phương.

Khoa học & Xã hội: Nguyệt thực toàn phần (“Trăng máu”) quan sát được toàn cầu — Cơ hội du lịch & giáo dục

Đêm 7–8/9, một nguyệt thực toàn phần (“Trăng máu”) có thể quan sát tại châu Á, châu Âu, Úc và châu Phi. Với thời lượng 82 phút, sắc đỏ do tán xạ Rayleigh gây chú ý lớn. Đây là dịp lý tưởng cho du lịch, giáo dục và truyền thông khoa học.

Các bộ ảnh và báo cáo địa phương đã thúc đẩy phong trào khoa học cộng đồng. Các địa phương và trường học có thể tận dụng hướng dẫn quan sát nguyệt thực (xem an toàn, thiết lập chụp ảnh) cho sự kiện trong tương lai.

Ảnh hưởng ngành (tính đến 8/9)

• Năng lượng: Giằng co giữa tăng nhẹ sản lượng OPEC+ và rủi ro Trung Đông. Dầu phục hồi có lợi cho thượng nguồn; nhà máy lọc dầu phải theo dõi sự phân hóa giá sản phẩm.
• Vật liệu & kim loại quý: Vàng kỷ lục hỗ trợ thợ mỏ và công ty bản quyền. Theo dõi áp lực bán phòng ngừa và CPI Mỹ tuần này.
• Ô tô: Nội địa hóa EU của BYD thúc đẩy nhu cầu linh kiện/thiết bị địa phương. Tránh thuế quan trở thành lợi thế cạnh tranh chính.
• Vận tải & du lịch: Theo dõi phí bảo hiểm và tuyến đường quanh Israel. Tour ngắm nguyệt thực có nhu cầu tăng đột biến ngắn hạn.
• Tài chính: Tác động hỗn hợp từ kỳ vọng cắt giảm lãi suất và rủi ro chính trị châu Âu. Nhật Bản chứng kiến biến động lãi suất/FX cao hơn do bất định chính trị.

Triển vọng tuần tới: 3 kịch bản và yếu tố kích hoạt

1. Kịch bản “Lạc quan chính sách” (Khả năng: Trung bình)
   Cuộc đua lãnh đạo LDP rõ ràng hơn → chứng khoán Nhật tăng, yên yếu. Nếu CPI Mỹ yếu vừa phải, kỳ vọng vàng + chứng khoán tiếp tục tăng.
   Kích hoạt: Lập trường chính sách rõ từ ứng viên, CPI Mỹ yếu, ECB giữ giọng điệu ôn hòa.

2. Kịch bản “Eurozone rủi ro” (Khả năng: Trung bình)
   Chính phủ Pháp bế tắc sau bỏ phiếu tín nhiệm → chênh lệch OAT–Bund mở rộng, euro giảm, vàng vượt chứng khoán.
   Kích hoạt: Chậm trễ trong chọn Thủ tướng, cảnh báo từ cơ quan xếp hạng.

3. Kịch bản “Sốc địa chính trị” (Khả năng: Thấp–Trung bình)
   Xung đột Israel–Gaza leo thang → dầu tăng vọt, phí bảo hiểm vận tải biển tăng mạnh.
   Kích hoạt: Tấn công đô thị cường độ cao, đàm phán ngừng bắn sụp đổ.

Tóm tắt cuối: Điểm rút ra chính cho ngày 8/9

Ngày 8/9 chứng kiến hội tụ của ba rủi ro chính trị lớn — thay đổi lãnh đạo Nhật, khủng hoảng tín nhiệm Pháp, và bất ổn Trung Đông — song song với hỗ trợ từ chính sách nới lỏng tiền tệ qua kỳ vọng cắt giảm lãi suất Mỹ. Kết quả: vàng kỷ lục, dầu phục hồi, chứng khoán hồi phục, trong khi tiền tệ và trái phiếu chính phủ ngày càng phụ thuộc khu vực.

Đối với doanh nghiệp và nhà đầu tư, việc đồng bộ theo dõi FX, lãi suất, và hàng hóa, và nhanh chóng tích hợp bất định chính sách và cú sốc địa chính trị vào chiến lược hành động sẽ là yếu tố then chốt cho thành công tuần tới.