Người dùng trang web truy cập nội dung bằng nhiều thiết bị và công nghệ hỗ trợ khác nhau, trong các tình huống đa dạng. Để đảm bảo tất cả người dùng có thể truy cập nội dung một cách bình đẳng, việc cung cấp “nhiều phương thức” là rất quan trọng. “Nhiều phương thức” ở đây có nghĩa là thiết kế cho phép người dùng truy cập thông tin không phụ thuộc vào một cách duy nhất, mà có thể chọn nhiều con đường hoặc phương pháp thao tác khác nhau.
Bài viết này sẽ giải thích tầm quan trọng của “nhiều phương thức” trong khả năng truy cập web và các phương pháp thực hiện cụ thể.
Lý do cung cấp nhiều phương thức
Không phải tất cả người dùng đều có thể sử dụng trang web theo cùng một cách. Những người có khuyết tật khác nhau như khiếm thị, hạn chế vận động, khiếm thính,… truy cập thông tin bằng các phương thức khác nhau tùy theo tình huống của họ. Bằng cách cung cấp nhiều phương thức, mọi người dùng đều có thể dễ dàng tiếp cận thông tin mà họ cần và sử dụng trang web một cách thuận tiện, không gặp khó khăn.
Việc cung cấp nhiều phương thức đặc biệt quan trọng đối với những người dùng sau đây
- Người dùng khiếm thị: Họ sử dụng trình đọc màn hình để truy cập thông tin dưới dạng âm thanh đọc văn bản, nhưng các phương thức thao tác chỉ dựa trên hiển thị hình ảnh là không đủ.
- Người dùng có hạn chế vận động: Trong trường hợp khó sử dụng chuột, các phương thức khác như thao tác bằng bàn phím hoặc nhập liệu bằng giọng nói là cần thiết.
- Người dùng khiếm thính: Do khó khăn trong việc nghe âm thanh, cần cung cấp văn bản hoặc phụ đề thay thế cho nội dung âm thanh.
- Người cao tuổi: Khi thị lực động và cử động tay suy giảm, các thao tác trực quan và giao diện người dùng (UI) đơn giản sẽ hỗ trợ rất nhiều.
Phương pháp thực tiễn để cung cấp nhiều phương thức
Trong thiết kế có tính đến khả năng truy cập web, để người dùng có thể truy cập nội dung bằng các phương thức khác nhau, các phương pháp cụ thể sau đây được khuyến nghị.
1. Hỗ trợ thao tác bằng bàn phím
Ngay cả khi không thể sử dụng chuột, người dùng vẫn phải có khả năng thao tác trang web chỉ bằng bàn phím. Hãy đảm bảo rằng tất cả các yếu tố tương tác (liên kết, nút, biểu mẫu, v.v.) đều có thể thao tác bằng bàn phím. Việc di chuyển tiêu điểm bằng phím Tab phải mượt mà, đồng thời cần thiết kế để người dùng có thể thao tác bằng phím Escape hoặc phím Enter.
Ví dụ tốt:
- Tất cả các nút và liên kết trên trang phải có thể được tập trung bằng phím Tab và thực hiện hành động bằng phím Enter.
Ví dụ xấu:
- Một số liên kết và nút chỉ có thể nhấp bằng chuột.
2. Thiết kế có tính đến việc nhập liệu bằng giọng nói và trình đọc màn hình
Đối với người dùng sử dụng trình đọc màn hình, nếu các liên kết hoặc nút không có nhãn rõ ràng, họ sẽ không biết phải nhấp vào đâu. Tất cả các yếu tố tương tác cần được thiết lập nhãn văn bản hoặc văn bản thay thế (thuộc tính alt) một cách phù hợp. Ngoài ra, người dùng sử dụng nhập liệu bằng giọng nói cũng có thể thao tác chính xác hơn nhờ các yếu tố có nhãn.
Ví dụ tốt:
- Nút có gắn nhãn rõ ràng như “Gửi” hoặc “Tiếp theo”.
Ví dụ xấu:
- Chỉ có các nhãn mơ hồ như “Nút” hoặc “Liên kết” được thiết lập.
3. Kèm theo văn bản cho nội dung âm thanh
Khi cung cấp nội dung video hoặc âm thanh, việc kèm theo văn bản hoặc phụ đề là rất quan trọng cho người dùng khiếm thính hoặc những người ở trong môi trường không thể nghe âm thanh. Điều này giúp thông tin không bị giới hạn ở một phương thức duy nhất, cho phép nhiều người dùng truy cập cùng một thông tin.
Ví dụ tốt:
- Thêm phụ đề vào video.
- Chuẩn bị bản chép lời bằng văn bản cho podcast hoặc nội dung âm thanh.
Ví dụ xấu:
- Video không có phụ đề và thông tin chỉ được truyền tải qua âm thanh.
4. Cung cấp nhiều phương thức điều hướng
Không chỉ menu điều hướng, mà còn nên cung cấp nhiều phương thức khác như liên kết trong trang, đường dẫn breadcrumb, và sơ đồ trang web để người dùng có thể di chuyển giữa các trang. Việc cho phép người dùng lựa chọn phương thức dễ thao tác giúp họ sử dụng toàn bộ trang web một cách thuận tiện hơn.
Ví dụ tốt:
- Trang web có breadcrumb, menu chính và menu chân trang, giúp người dùng dễ dàng di chuyển đến trang mong muốn từ bất kỳ đâu.
Ví dụ xấu:
- Chỉ có một menu điều hướng và menu đó không hỗ trợ thao tác bằng bàn phím.
Hướng dẫn về khả năng tiếp cận liên quan đến nhiều phương thức
Trong WCAG（Web Content Accessibility Guidelines）2.1, các tiêu chuẩn cụ thể liên quan đến “nhiều phương thức” đã được thiết lập. Chẳng hạn, tiêu chuẩn “2.1.1 Bàn phím” yêu cầu rằng trang web phải có khả năng sử dụng chỉ bằng thao tác bàn phím. Ngoài ra, tiêu chuẩn “1.2.2 Phụ đề (nội dung âm thanh)” khuyến nghị cung cấp phụ đề hoặc mô tả bằng văn bản cho các nội dung video hoặc âm thanh.
Bằng cách tuân theo các tiêu chuẩn này, chúng ta có thể cung cấp nhiều phương thức và tạo ra một môi trường mà mọi người đều có thể truy cập trang web một cách bình đẳng.
Cách kiểm tra nhiều phương thức
Để kiểm tra xem nhiều phương thức có được cung cấp đầy đủ trên trang web hay không, các bài kiểm tra sau đây sẽ rất hiệu quả.
- Kiểm tra bằng thao tác bàn phím: Hãy thử thao tác trang bằng cách sử dụng chỉ bàn phím mà không dùng chuột. Đảm bảo rằng tất cả các liên kết và nút đều có thể được tập trung và thao tác.
- Kiểm tra bằng trình đọc màn hình: Sử dụng trình đọc màn hình để kiểm tra xem nhãn của các liên kết và nút có được đọc đúng và dễ hiểu hay không.
- Kiểm tra phụ đề và văn bản thay thế: Xác nhận xem các phụ đề và văn bản thay thế có được cung cấp đúng cho nội dung video hoặc âm thanh hay không.
Bằng cách thực hiện các bài kiểm tra này, bạn có thể đánh giá xem nhiều phương thức có được cung cấp một cách phù hợp hay không và tiến hành các cải thiện cần thiết.
Kết luận
Việc cung cấp “nhiều phương thức” là một yếu tố cực kỳ quan trọng để cải thiện khả năng truy cập web. Bằng cách cho phép truy cập nội dung theo các phương thức khác nhau, ta có thể đảm bảo cung cấp thông tin bình đẳng cho tất cả người dùng. Đặc biệt, việc hỗ trợ thao tác bằng bàn phím, tương thích với trình đọc màn hình, cung cấp văn bản hỗ trợ cho nội dung âm thanh và đảm bảo đa dạng hóa các phương thức điều hướng là những phương tiện cụ thể để nâng cao khả năng truy cập.
Hãy chú trọng thiết kế cung cấp nhiều phương thức để hướng tới một trang web mà mọi người dùng đều có thể sử dụng thoải mái.
Chúng tôi đã phát hành UUU Web Accessibility Widget Tool, công cụ giúp dễ dàng triển khai khả năng truy cập web. Nếu bạn quan tâm đến việc cải thiện khả năng truy cập, hãy xem thêm thông tin chi tiết.