Kiểm tra khả năng truy cập web là gì? Tầm quan trọng và các phương pháp thực hành cụ thể

Việc tạo ra một môi trường dễ tiếp cận cho tất cả người sử dụng website là rất quan trọng trong xã hội internet hiện đại. Một yếu tố không thể thiếu để đạt được điều này chính là “kiểm tra khả năng truy cập web”. Bài viết này sẽ giải thích chi tiết từ kiến thức cơ bản về kiểm tra khả năng truy cập web, các phương pháp thực hành cụ thể, đến những điểm cần lưu ý khi thực hiện kiểm tra. Nội dung đặc biệt dành cho những người mới bắt đầu hoặc các nhà phát triển, quản trị viên web muốn cải thiện khả năng truy cập của trang web của mình.

Kiểm tra khả năng truy cập web là gì?

Kiểm tra khả năng truy cập web là quá trình đánh giá xem website có dễ sử dụng đối với các người dùng khác nhau hay không. Các “người dùng khác nhau” ở đây bao gồm những người có hạn chế về thị giác, thính giác, thể chất, người cao tuổi, cũng như những người có môi trường công nghệ hạn chế.

Tại sao lại quan trọng?

• Nghĩa vụ pháp lý
  Tại Nhật Bản, theo Luật Xóa bỏ Phân biệt đối xử với Người khuyết tật và tiêu chuẩn WCAG (Tiêu chuẩn về khả năng truy cập nội dung web), các cơ quan công cộng và doanh nghiệp được yêu cầu đảm bảo tính khả năng truy cập cho người sử dụng.

• Cải thiện trải nghiệm người dùng
  Bằng cách đảm bảo khả năng truy cập, chúng ta có thể cung cấp trải nghiệm sử dụng dễ chịu cho tất cả người dùng. Ví dụ, giúp người dùng có thể sử dụng trang web một cách mượt mà chỉ với thao tác bằng bàn phím hoặc hỗ trợ phần mềm đọc màn hình (screen reader).

• Ảnh hưởng đến SEO (Tối ưu hóa công cụ tìm kiếm)
  Cải thiện khả năng truy cập cũng góp phần nâng cao đánh giá của các công cụ tìm kiếm. Google có xu hướng ưu tiên các trang web có khả năng truy cập tốt, và kết quả là, lưu lượng truy cập vào trang web có thể tăng lên.

Các tiêu chí chính của kiểm tra khả năng truy cập web

Khi thực hiện kiểm tra khả năng truy cập web, chúng ta sẽ tham khảo các tiêu chuẩn quốc tế và tiêu chuẩn trong nước như sau

1. WCAG（Web Content Accessibility Guidelines）
   Được xây dựng dựa trên 4 nguyên tắc: ‘Có thể nhận thức’, ‘Có thể thao tác’, ‘Có thể hiểu’, và ‘Độ bền vững’, theo các hướng dẫn về khả năng truy cập được công nhận quốc tế.

2. JIS X 8341-3
   Đây là hướng dẫn dành cho trong nước, được xây dựng dựa trên WCAG, là tiêu chuẩn về khả năng truy cập web ở Nhật Bản

3. ARIA（Accessible Rich Internet Applications）
   Đây là các đặc tả nhằm cải thiện khả năng truy cập đối với nội dung web động và các yếu tố tương tác.

Điểm kiểm tra chính

• Có hay không có văn bản thay thế
  Kiểm tra xem có văn bản thay thế phù hợp cho hình ảnh và video hay không.

• Kiểm tra tính thích hợp của độ tương phản màu sắc
  Đánh giá xem độ tương phản giữa văn bản và nền có đủ mạnh hay không.

• Hỗ trợ thao tác bằng bàn phím
  Kiểm tra xem tất cả các chức năng có thể thao tác chỉ bằng bàn phím hay không.

• Cài đặt nhãn cho biểu mẫu
  Kiểm tra xem nhãn của các trường nhập liệu có được cài đặt đúng cách và có thể nhận diện được bởi trình đọc màn hình hay không.

• Sự rõ ràng của thông báo lỗi
  Kiểm tra xem thông báo lỗi khi nhập sai có được hiển thị rõ ràng và dễ hiểu hay không.

Phương pháp cụ thể để kiểm tra khả năng truy cập web

Khi thực hiện kiểm tra khả năng truy cập web, việc kết hợp giữa kiểm tra thủ công và sử dụng công cụ sẽ mang lại hiệu quả cao. Dưới đây là các phương pháp cụ thể và các công cụ được khuyến nghị.

1. Kiểm tra bằng công cụ tự động

Sử dụng công cụ kiểm tra khả năng truy cập web giúp dễ dàng phát hiện các vấn đề cơ bản. Dưới đây là một số công cụ tiêu biểu:

• Wave: Có thể sử dụng dưới dạng tiện ích mở rộng trình duyệt và hiển thị các khu vực gặp vấn đề một cách trực quan.
• axe: Là công cụ dành cho nhà phát triển, có thể sử dụng dưới dạng tiện ích mở rộng trên Chrome và Firefox.
• Lighthouse: Là công cụ do Google cung cấp, có thể đánh giá tổng thể hiệu suất bao gồm cả khả năng truy cập.

2. Kiểm tra thủ công

Vì có những vấn đề mà công cụ tự động có thể bỏ sót, việc kiểm tra thủ công là cần thiết. Hãy thử thực hiện các bước sau:

• Kiểm tra bằng thao tác bàn phím
  Sử dụng phím Tab và phím Enter để kiểm tra xem toàn bộ trang web có thể thao tác một cách mượt mà mà không gặp vấn đề gì không.

• Kiểm tra bằng cách sử dụng trình đọc màn hình
  Sử dụng NVDA (miễn phí) hoặc VoiceOver (có sẵn trên Mac) để kiểm tra xem người dùng có thể nắm bắt được nội dung qua âm thanh hay không.

• Kiểm tra bằng mắt
  Sử dụng công cụ trực tuyến để đo tỷ lệ tương phản và kiểm tra xem nó có đạt tiêu chuẩn tối thiểu (4.5:1) hay không.

Các điểm cần lưu ý để đảm bảo việc kiểm tra thành công

Để thực hiện kiểm tra khả năng truy cập một cách hiệu quả, việc chú ý đến các điểm sau là rất quan trọng.

1. Thực hiện kiểm tra định kỳ
   Vì website thường xuyên được cập nhật, việc thực hiện kiểm tra định kỳ giúp phát hiện sớm các vấn đề mới.

2. Ý thức từ góc độ người dùng
   Tiến hành kiểm tra trong khi tưởng tượng cách mà người dùng thực tế sẽ sử dụng website.

3. Hợp tác trong nhóm
   Việc các nhà thiết kế, nhà phát triển và nhà viết nội dung hợp tác chặt chẽ để cải thiện khả năng truy cập là rất quan trọng.

4. Biến khả năng truy cập thành một phần của văn hóa
   Khả năng truy cập không phải là một biện pháp tạm thời, mà cần được thiết lập như một nền tảng vững chắc trong quá trình phát triển web.

Lợi ích của việc vận hành website với nhận thức về khả năng truy cập web.

Các lợi ích có được từ việc cải thiện khả năng truy cập web như sau:

• Mở rộng số lượng người sử dụng
  Vì có thể tiếp cận được nhiều người dùng hơn, bạn có thể thu hút được khách hàng tiềm năng và người sử dụng.

• Cải thiện hình ảnh thương hiệu
  Các doanh nghiệp và tổ chức chú trọng đến khả năng truy cập web sẽ được đánh giá cao vì thực hiện trách nhiệm xã hội của mình.

• Tránh rủi ro vi phạm pháp luật
  Chú trọng đến khả năng truy cập web cũng là một biện pháp giúp tránh rủi ro pháp lý.

Tóm tắt: Ý nghĩa của việc thực hiện kiểm tra khả năng truy cập web

Kiểm tra khả năng truy cập web là một quá trình quan trọng để tạo ra môi trường mà tất cả mọi người đều có thể tiếp cận thông tin một cách bình đẳng. Bằng cách sử dụng các công cụ và thực hiện kiểm tra thủ công định kỳ, bạn có thể vận hành một website thân thiện với người dùng. Điều này không chỉ giúp tạo dựng được niềm tin xã hội mà còn giúp tiếp cận được nhiều người hơn.

Hãy bắt đầu kiểm tra khả năng truy cập từ hôm nay để hướng tới một môi trường web dễ sử dụng cho tất cả mọi người!

Chúng tôi đã phát hành UUU Web Accessibility Widget Tool, công cụ giúp dễ dàng triển khai khả năng truy cập web. Nếu bạn quan tâm đến việc cải thiện khả năng truy cập, hãy xem thêm thông tin chi tiết.